ในห้วงวันมาฆบูชาของทุกปีในพื้นที่ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ จะมีการจัดประเพณีที่ยิ่งใหญ่ เรียกว่า ประเพณีแห่มาลัยข้าวตอก งานที่ชาวอีสานร่วมแรงร่วมใจปฏิบัติ สืบทอดกันมาจนถึงปัจจุบัน

ภาพจากแฟนเพจ มาลัยข้าวตอก บ้านฟ้าหยาด

ดอกไม้แห่งสรวงสวรรค์

การแห่มาลัยข้าวตอกเพื่อถวายเป็นพุทธบูชาในวันมาฆบูชา ซึ่งเชื่อว่ามาลัยข้าวตอกนี้คือตัวแทนของดอกมณฑารพ เป็นดอกไม้บนสวรรค์ชั้นดาวดึงส์ ตามพระไตรปิฏก มีความสวยงามและมีกลิ่นหอมเป็นพิเศษ เมื่อถึงเวลาดอกไม้นี้จะบานและร่วงหล่นในช่วงเหตุการณ์สำคัญของพระพุทธศาสนา เช่น พระสัมมาสัมพุทธเจ้าทรงประสูติ ตรัสรู้ ปรินิพพาน วันมาฆบูชาซึ่งเป็นวันแห่งการเกิดจาตุรงคสันนิบาต และวันอาสาฬหบูชาที่พระพุทธเจ้าทรงแสดงธรรมจักรกัปวัตนสูตร

ภาพจากแฟนเพจ มาลัยข้าวตอก บ้านฟ้าหยาด

จากข้าวสู่งานฝีมือเพื่อพุทธบูชา

ภาพจากแฟนเพจ มาลัยข้าวตอก บ้านฟ้าหยาด

พวงมาลัยข้าวตอก วัสดุที่ทำเป็นหลักใหญ่คือ ข้าวตอกแตก คือข้าวเปลือกที่นำไปคั่ว ให้ข้าวแตกออกจากเปลือกด้วยความร้อนจากไฟ คล้ายกับข้าวโพดคั่ว นำข้าวตอกแตก ร้อยดอกต่อแบบอุบะ โดยมีความยาว 3 ขนาด เรียกขั้นตอนนี้ว่า ทำสายพวงมาลัย จำนวนสายมากหรือน้อยขึ้นอยู่กับตามกำลังศัทธา สายมาลัยจะถูกนำมามัดใส่กรงที่ทำจากไม้เป็นรูปสามเหลี่ยมสองอันผูกไขว้กันไว้ ตรงกลางจะทำเป็นวงใหญ่ และยาวที่สุดสายเดียว นอกจากนี้ยังมีการจัดทำเป็น พวงมาลัยเส้นด้ายที่จะนำฝ้ายที่ทำเป็นเส้นด้าย มาตกแต่งในกรงไม้ เป็นลวดลาย เช่น ลายดาวกระจาย ลายแมงมุม ลายดาวล้อมเดือน ตามแต่ฝีมือและความชำนาญของช่างมาลัยแต่ละคน เสริมสีสันด้วยดอกไม้ประดิษฐ์ ทำเป็นดอกไม้พู่พุ่ม

ภาพจากแฟนเพจ มาลัยข้าวตอก บ้านฟ้าหยาด

งานแห่สุดยิ่งใหญ่

ภาพจากแฟนเพจ มาลัยข้าวตอก บ้านฟ้าหยาด

เมื่อทำพวงมาลัยเสร็จแล้วจะนำไปแห่ในวันนัดหมาย ชาวบ้านที่เป็นเจ้าของพวงมาลัยจะนำพวงมาลัยของตนเอง มารวมกันยังที่นัดหมาย มีขบวนกลองยาวช่วยเพิ่มความสนุกสนานมีชีวิตชีวา ในการแห่จะใช้ไม้ไผ่ลำยาว เพื่อยกหรือชูพวงมาลัยให้เหนือพื้นดิน ไม่ให้ติดพื้น เพราะชาวพุทธถือว่าเป็นของสูงค่ายิ่ง ในขบวนแห่นอกจากจะมีพวงมาลัยข้าวตอกและมาลัยเส้นฝ้ายแล้ว ยังมีพานพุ่มเงิน พานพุ่มทองและดอกไม้ที่จัดประหยัดตกแต่งด้วยเงิน สิ่งของและปัจจัยไทยทานที่ประสงค์จะทำบุญตามกำลังศรัทธาของแต่ละคน

ประเพณีแห่มาลัยข้าวตอก ที่โด่งดังคือ พื้นที่เทศบาลตำบลฟ้าหยาด อำเภอ มหาชนะชัย จังหวัดยโสธร
ในปีนี้ งานแห่มาลัยข้าวตอก จัดขึ้นในวันที่ 14-18 กุมภาพันธ์ 2562